Xét nghiệm Calcitonin

Tên khác: Human Calcitonin; Thyrocalcitonin

Tên chính : Calcitonin

Xét nghiệm liên quan : RET Oncogene; Calcium, TSH, T3, T4, Thyroglobulin, CEA

Calcitonin là một hormone được sản xuất bởi các tế bào đặc biệt trong tuyến giáp được gọi là tế bào - C. Tuyến giáp làmột tuyến nhỏ hình con bướm nằm phẳng so với khí quản ở cổ họng. Xét nghiệm này đo lượng của calcitonin trong máu.

Calcitonin tham gia vào các quá trình điều hòa nồng độ canxi trong máu và ức chế sự phân hủy xương , một cách chính xác là cơ chế hoạt động của calcitonin trong cơ thể con người là không rõ ràng.

Hai nguyên nhân hiếmgặp làm tăng sản xuấtsố lượng  calcitoninquá mức là tăng sản tế bào – C và ung thư tuyến giáp thể tuỷ. Tăng sản tế bào C-là một tình trạng lành tính có thể có hoặc không có thể tiến triển trở thành ung thư tuyến giáp thể tuỷ. Ung thư tuyến giáp thể tuỷ là ác tính - nó có thể lan tràn ra ngoài tuyến giáp và có thể khó điều trị nếu không đượcphát hiện sớm.

Khoảng 75-80% các trường hợp ung thư tuyến giáp thể tuỷ là lẻ tẻ, xảy ra ở những người không có một tiền sử gia đìnhcó bệnh. Khoảng 20-25% các trường hợp có liên quan đến đột biến di truyền gen RET dẫn đến  nhiều tân sinh nội tiếtloại2(multiple endocrine neoplasia*type 2 (MEN 2) ). MEN 2 là một hội chứng liên quan với một số bệnh có liên quan, bao gồm cả ung thư tuyến giáp thể tuỷ và pheochromocytomas. Sự biến đổi gen RETcó tính trội. Chỉ có một bản sao của đột biến gen từ một người cha hoặc mẹ - là bắt buộcphải có, nguy cơ phát triển ung thư tuyến giáp thể tuỷ tăng lên rất nhiều.Hầu hết các trường hợp ung thư tuyến giáp thể tuỷ lẻ tẻ phát triển ở người đangở độ tuổi 40 hoặc 50, và tỷ lệ nhiễm cao hơn ở phụ nữ. Các hình thức di truyền ảnh hưởng đến cả hai giới như nhau và có thể xảy ra ở độ tuổi sớm hơn.

 Xét nghiệm được sử dụng như thế nào?

Các thử nghiệm calcitonin chủ yếu được sử dụng để giúp chẩn đoán tăng sản tế bào C và ung thư tuyến giáp thể tuỷ, để đánh giá hiệu quả điều trị và theo dõi những người bị ảnh hưởng tái phát. Nó cũng được chỉ địnhtầm soát ung thư tuyến giáp thể tuỷ cho các thành viên trong gia đình của người bị nhiều tân sinh nội tiết loại 2 

Xét nghiệm kích thích nhạy hơn hơn so với  phép đo calcitonin một mình. Điều này liên quan đến việc thu thập một mẫu cơ bản, sau đó tiêm tỉnh mạch canxihoặc pentagastrin để kích thích sản xuất calcitonin.  Một số mẫu máu được thu thập trong vài phút tiếp theo sau đó để đo lường hiệu quả của sự kích thích. Những người bị tăng sảnsớm các tế bào C và / hoặc ung thư tuyến giáp thể tuỷ thường sẽ có gia tăng rất đáng kể trong mức độ của calcitonin trong thời gian thử nghiệm này.

Khi nào được chỉ định?

Xét nghiệm Calcitonin có thể được chỉ định khi một người nào đó bị nghi ngờ có tăng sản tế bào C hoặc ung thư tuyến giáp thể tuỷ. Một người có thể xuất hiện các dấu hiệu và triệu chứng, chẳng hạn như:

    - Một khối u hoặc sưng ở mặt trước của cổ
    - Đau ở cổ họng hoặc phía trước của cổ
    - Thay đổi giọng nói, khàn giọng
    - Nuốt hoặc hít thở khó
    - Ho dai dẳng không liên quan với cảm lạnh

Một nghiên cứu gần đây cũng được đề nghị đo lường calcitonin trước khi phẫu thuật trong tất cả những người có nhân giáp, nhưng không phải tất cả các bác sĩ lâm sàng đồng ý. Xét nghiệm kích thích có thể được chỉ định khi có ai đó có kết quả calcitonin không xác định hoặc bình thường, nhưng nghi ngờ lâm sàng vẫn còn. Kiểm tra Calcitonin có thể được thực hiện định kỳ với các thành viên gia đình của những người đã có MEN 2, bắt đầu ở tuổi trẻ, để phát hiện ung thư tuyến giáp thể tuỷ hoặc tăng sản tế bào C-càng sớm càng tốt. Khi ai đó đã được điều trị ung thư tuyến giáp thể tuỷ, thử nghiệm calcitonin thường sẽ được chỉ định  trong một khoảng thời gian để theo dõi hiệu quả điều trị và tái phát.

Kết quả xét nghiệm có ý nghĩa là gì?

Giá trị tham khảobình thường : < 10 pg/mL

Một mức độ thấp calcitonin có nghĩa là không chắc rằng các triệu chứng này là do tăng sản tế bào C hoặc ung thư tuyến giáp thể tuỷ.

Một nồng độ cao của calcitonin có nghĩa là số lượng đang được sản xuấtquá mức. Mức độ cao đáng kể của calcitonin là một chỉ số tốt về tăng sản tế bào C hoặc ung thư tuyến giáp thể tuỷ, tuy nhiên, bác sĩ sẽ sử dụng các thủ thuật khác, chẳng hạn như sinh thiết tuyến giáp, scan, và siêu âm, để thiết lập chẩn đoán.

Điều trị thành công bệnh ung thư tuyến giáp thể tuỷ, có thể là liên quan đến việc cắt bỏ các tuyến giáp và  một số mô bình thường xung quanh, mức độ calcitonin thường sẽ giảm xuống mức rất thấp. Nếu sau đó theo thời gian các giá trị vẫn ở mức thấp , có khả năng là điều trị có hiệu quả. Trong một số trường hợp, mức calcitonin sẽ giảm nhưng vẫn còn cao vừa phải sau khi điều trị. Điều này có nghĩa rằng một số mô sản xuất calcitonin vẫn còn. Bác sĩ sẽ theo dõi calcitonin và xem có tăng theo thời gian. Nếu nồng độ calcitonin bắt đầu tăng lên, nó có khả năng là ung thư tuyến giáp thể tuỷ tái phát .

Điều gì khác cần biết?

Với ung thư tuyến giáp thể tuỷ và tăng sản tế bào C, các xét nghiệm tuyến giáp khác, chẳng hạn như T4, T3, TSH, bình thường trong khi mức calcitonin được tăng cao.

Mức Calcitonin có thể tăng trong ung thư vú, phổi và tuyến tụy, insulinomas, và các khối u tuyến tụy hiếm gặp được gọi là VIPomas (liên kết vớisản xuất hormone vasoactive intestinal peptide (VIP) ). Nồng độ của calcitonin có thể được tăng lên với các loại thuốc như glucagon, epinephrine, và thuốc tránh thai, và ở trẻ sơ sinh và phụ nữ trong thời kỳ mang thaithường cao hơn.

 Câu hỏi thường gặp

1. Tại sao thử nghiệm calcitonin không được thực hiện như một xét nghiệm tầm soát thông thường?

Tăng sản tế bào – C và ung thư tuyến giáp thể tuỷ đều rất hiếm nênxét nghiệm calcitonin không phải là hữu ích để tầm soát cho dân số chung.

2. Nếu tuyến giáp của tôi được cắt bỏ, tôi có cần phải dùng calcitonin thay thế không?

Không, cơ thể có thể hoạt động mà không cần có nó. Nhưng bạn sẽ cần phải dùng kích thích tố tuyến giáp khác (thường là T4) để điều chỉnh quá trình trao đổi chất của bạn.

3. Calcitonincó bao giờ được sử dụng như là một bổ sung?

Có, nhưng trong một bối cảnh hoàn toàn khác nhau. Bởi vì nó ức chế sự phân hủy xương (tiêu xương)  khi dùng liều rấtlớn, calcitonin thỉnh thoảng được dùng như một loại thuốc cho những người bị loãng xương. Nó giúp duy trì mật độ xương và có tác dụng giảm đau trên xương. Bổ sung thường được sử dụngbằng đường tiêm hoặc xịt mũi. Calcitonin là một protein sẽ bị phân hủy trong hệ tiêu hóa, trở thành không hoạt động, vì vậy nó không thể dùng bằng đường uống.

 * Hội chứng nhiều tân sinh nội tiết (multiple endocrine neoplasia )

Thuật ngữ nhiều tân sinh nội tiết (MEN) bao gồm một số hội chứng khác biệt với các khối u của tuyến nội tiết, với các hình thức đặc trưng của riêng mình. Trong một số trường hợp, các khối u ác tính, ở những người khác,lành tính. Khối u lành tính hoặc ác tính của các mô nonendocrine xảy ra như là các thành phần của một số các hội chứng khối u.

Hội chứng MEN được di truyền như các rối loạnmang tính trội. 
Các tên cũ ", nhiều u tuyến nội tiết" (multiple endocrine adenomas) và "nhiều nội tiết adenomatosis"  (multiple endocrine adenomatosis (MEA) ), đã được thay thế bằng các thuật ngữ hiện tại. 

Từ nhiều tân sinh nội tiết được sử dụng khi hai hoặc nhiều loại khối u nội tiết,biết như là một phần của một trong nhữngxác định hội chứng MEN, xảy ra trong một bệnh nhân  và có bằng chứng nguyên nhân do gây đột biến  hoặc di truyền.Sự hiện diện của hai hoặc nhiều loại khối u trong một bệnh nhân không tự động chỉ rằng cá nhân đó có MEN bởi vì cómột thống kê nhỏ cho rằng sự phát triển của haikhối u "lẻ tẻ" xảy ra ở một trong các hội chứng MEN có thể xảy ra một cách tình cờ.

Thuật ngữ "nhiều tân sinh nội tiết" đã được giới thiệu vào năm 1968, nhưng mô tả các điều kiện ngày trở lại năm 1903.