Tên khác: Gamma-glutamyl Transpeptidase; GGTP; Gamma GT; GTP
Tên chính: Gamma-glutamyl Transferase
Xét nghiệm liên quan: AST; ALT; ALP; Bilirubin; Liver panel ; Ethanol
Xét nghiệm đo lường mức độ gamma-glutamyl transferase (GGT) trong máu. GGT là một loại enzyme được tìm thấy ở nhiều cơ quan, như thận, lá lách, gan và tuyến tụy, tuy nhiên, gan là nguồn gốc chính của GGT trong máu.
GGT tăng ở hầu hết các bệnh gây ra tổn thương gan cấp tính hoặc ống dẫn mật, nhưng nó không phân biệt được giữa các nguyên nhân khác nhau gây ra tổn thương gan. Vì lý do này, việc sử dụng của GGT là gây tranh cãi,Viện Hàn lâm Quốc gia và Hiệp hội hóa sinh lâm sàng Mỹ công báo nghiên cứu bệnh gan,và hướng dẫn khuyên bạn không nên sử dụng thường xuyên GGT. Những hướng dẫn này đề nghị sử dụng Phosphatase kiềm(ALP), là một enzyme gan , ALP cao có thể hữu ích trong việc xác định nguyên nhân bệnh của gan.
Mức độ GGT trong máu rất nhạy cảm với những thay đổi của chức năng gan. Bình thường, GGT trong máu ở mức độ thấp, nhưng khi gan bị tổn thương, mức độ GGT có thể tăng lên. GGT là men gan tăng cao trong máu khi có bất kỳ các ống dẫn mật từ gan xuống ruột bị tắc nghẽn bởi khối u hoặc sỏi. Điều này làm cho xét nghiệm GGT là enzyme gan nhạy cảm nhất trong việc phát hiện các vấn đề về ống mật. Tuy nhiên, các thử nghiệm GGT không phải là xét nghiệm chuyên biệt và không phải là hữu ích trong sự phân biệt giữa các nguyên nhân khác nhau của tổn thương gan bởi vì nó có thể được tăng lên với nhiều loại bệnh gan ( ung thư gan và viêm gan siêu vi ),bệnh khác như bệnh mạch vành tim cấp tính.
Cả hai GGT và ALP tăng lên trong các bệnh gan, nhưng ALP cũng tăng cao với các bệnh của mô xương. Vì vậy, GGT có thể được sử dụng giúp xác định bệnh gan hoặc bệnh xương khi có ALP tăng.
Khi uống một lượng rượu nhỏ cũng có thể làm tăng GGT. Tăng cao hơn được tìm thấy trong nghiện rượu mãn tính, nặng hơn nữa ở những người tiêu thụ 2-3 ly mỗi ngày hoặc những người chỉ uống rất nhiều vào những dịp tiệc tùng(uống say sưa). Xét nghiệm GGT có thể được sử dụng trong việc đánh giá một người lạm dụng rượu cấp tính hoặc mãn tính.
Xét nghiệm được sử dụng như thế nào?
Múc độ Gamma-glutamyl transferase (GGT) có thể được sử dụng để xác định nguyên nhân khi có Phosphatase kiềm cao (ALP). Cả hai ALP và GGT cùng tăng cao ở bệnh của các ống dẫn mật và trong một số bệnh gan, nhưng ALP cũng được tăng lên trong bệnh xương. Nếu mức độ GGT bình thường ở một người có ALP cao, thì nguyên nhân có khả năng nhất là bệnh xương.
Thử nghiệm GGT đôi khi được sử dụng để giúp phát hiện nguyên nhân bệnh của gan và ống mật do chèn ép. Nó thường được chỉ định cùng với xét nghiệm khác như ALT, AST, ALP, và bilirubin. Mức tăng của GGT có thể cho thấy là gan đang bị bệnh nhưng không xác định cụ thể được nguyên nhân .Mức độ GGT cao có thể được gây ra bởi bệnh gan,cũng có thể được gây ra bởi tiêu thụ rượu và các điều kiện khác, chẳng hạn như suy tim sung huyết.
GGT có thể được sử dụng để biết tình trạng lạm dụng rượu mãn tính của một người ( GGT tăng trong khoảng 75% người uống rượu mãn tính). Đôi khi nó có thể được sử dụng để giám sát việc sử dụng rượu hoặc lạm dụng rượu ở những người đang được điều trị nghiện rượu, viêm gan do rượu.
Khi nào được chỉ định ?
Xét nghiệm GGT có thể được chỉ định khi một ai đó có một mức độ ALP cao. Thử nghiệm ALP có thể xét nghiệm một mình hoặc như một phần của một bảng các xét nghiệm gan thường xuyên để biết sự thiệt hại gan ngay cả khi không có triệu chứng . Nếu kết quả của thử nghiệm ALP là cao nhưng các xét nghiệm khác của bảng xét nghiệm chức năng gan bình thường, chẳng hạn như AST và ALT đều không tăng, thì thử nghiệm GGT có thể được chỉ định để giúp xác định các nguyên nhân gây ALP cao do rối loạn xương hoặc bệnh gan.
GGT có thể được chỉ định cùng với xét nghiệm khác để theo dõi, để kiểm tra chức năng gan khi một người có dấu hiệu hoặc triệu chứng gợi ý bệnh gan. Một số dấu hiệu và triệu chứng của tổn thương gan bao gồm:
* Sức khỏe yếu, mệt mỏi
* Mất cảm giác ngon miệng
* Buồn nôn, nôn
* Bụng sưng hoặc đau
* Vàng da
* Nước tiểu đậm màu, phân có màu nhạt
* Ngứa
GGT tăng ở hầu hết các bệnh gây ra thiệt hại cấp tính với gan hoặc ống dẫn mật, nhưng thường là khôngcó ích trong việc phân biệt giữa các nguyên nhân khác nhau gây ra tổn thương gan. Vì lý do này, Viện Hàn lâm Quốc gia và Hiệp hội hóa sinh lâm sàng Mỹ khuyên bạn không nên sử dụng thường xuyên xét nghiệm GGT. Nó chỉ hữu ích trong việc xác định nguyên nhân của ALP cao.
GGT có thể được chỉ định khi những người có tiền sử lạm dụng rượu đã hoàn tất điều trị rượu, để giám sát sự tuân thủ với các chương trình điều trị.
Kết quả thử nghiệm có nghĩa là gì?
Mức độ GGT cao có thể cho thấy một nguyên nhân nào đó gây tổn hại gan nhưng không cụ thể nguyên nhân gì. Hàm lượng cao có thể là do bệnh gan, nhưng GGT cao cũng có thể là do các bệnh khác, chẳng hạn như suy tim sung huyết và tiêu thụ rượu. Mức độ GGT cao sẽ giúp loại trừ các nguyên nhân ALP tăng do chứng rối loạn xương.
Nếu GGT thấp hoặc bình thường, nhưng ALP tăng, nhiều khả năng là do bệnh xương. Một kết quả thấp hoặc bình thường cũng không loại bỏđược người đó không bị bệnh gan hoặc không uống rượu.
Điều gì khác nên biết?
Nếu bạn uống một lượng nhỏ rượu,mức độ GGT của bạn có thể gia tăng tạm thời trong vòng 24 giờ. Nếu điều này xảy ra, bác sĩ của bạn có thể cho bạn thử nghiệm lại.
Mức độ GGT có thể được nâng lên trong suy tim. Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng những người với mức độ GGT tăng, có nguy cơ cao tử vong do bệnh tim, nhưng lý do không được biết rõ.
Thuốc có thể làm tăng mức độ GGT bao gồm phenytoin, carbamazepine, và an thần như phenobarbital. Sử dụng nhiều loại thuốc theo toa và thuốc không kê đơn khác, bao gồm các thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs), thuốc hạ lipid máu, kháng sinh, thuốc chẹn thụ thể histamin (được sử dụng để điều trịchứng dư thừa axit trong dạ dày), các thuốc kháng nấm, thuốc chống trầm cảm, và kích thích tố như testosterone có thể làm tăng nồng độ GGT. Clofibrate và thuốc tránh thai có thể làm giảm nồng độ GGT.
Hút thuốc cũng có thể tăng GGT.
Mức GGT tăng ở phụ nữ lớn tuổi, namgiới có mức GGT luôn luôn cao hơn nữ giới.
Câu hỏiphổ biến
1. Mức độ GGT có thể được tăng lên khi tôi không có bất kỳ triệu chứng nào?
Có, GGT rất nhạy cảm và có thể được tăng lên khi bạn không có triệu chứng. Độ cao này có thể là tạm thời, có lẽ do bạn đang dùng các loại thuốc hoặc bạn uống rượu trong vòng 24 giờ trước khi thử nghiệm.Nếu men gan khác bình thường, bác sĩ của bạn chỉ có thể chờ đợi và sau đó làm lạixét nghiệm GGT.Nếu GGT là rất cao và ( hoặc) các men gan của bạn tăng lên, bác sĩ của bạn có thể chỉ định làm nhiều thử nghiệm khác để tìm kiếm nguyên nhân.
2. Tôi là một người nghiện rượu, nhưng tôi đã bỏ rượu. GGT của tôi bao giờ trở lại bình thường?
Khi bạn ngừng uống rượu theo thời gian mức độ GGT của bạn sẽ giảm dần đến một trạng thái gần bình thường. Sau khi bạn ngừng uống phải mất ít nhất một tháng mức độ GGT mới trở lại bình thường. Kiêng rượu sẽ làm giảm nguy cơ tiếp tục làm tổn hại gan của bạn và cho phép các chức năng gan của bạn cải thiện tốt hơn.
Dịch từ (https://labtestsonline.org)
