Tên khác: LFTs, Liver panel, Hepatic function tests
Xét nghiệm liên quan: ALT, ALP, AST, Bilirubin, Albumin, Total Protein, GGT, Prothrombin Time (PT), Hepatitis A, Hepatitis B, Hepatitis C, Emergency and Overdose Drug Testing, Ethanol, ANA, SMA, Drugs of Abuse Testing, Copper, Caeruloplasmin
Gan là một bộ phận lớn nằm ở phía trên bên phải của bụng đằng sau và thấp hơn các xương sườn. Nó giữ thuốc và các chất độc hại từ máu và làm cho chúng vô hại. Nó tạo ra protein, bao gồm các enzym và các yếu tố đông máu, giúp duy trì sự cân bằng hormone và dự trử các sinh tố. Gan tạo ra mật, một chất lỏng được vận chuyển qua ống dẫn đến túi mật được lưu trữ và sau đó xuống ruột non để giúp tiêu hóa chất béo.
Bệnh gan được phát hiện, đánh giá và theo dõi kết hợp lên đến năm xét nghiệm đo cùng một lúc trên một mẫu máu. Có thể bao gồm:
Alanine aminotransferase (ALT) - một loại enzyme chủ yếu tìm thấy trong gan; xét nghiệm tốt nhất để phát hiện bệnh viêm gan
Aspartate aminotransferase (AST) - một loại enzyme được tìm thấy trong gan và một vài nơi khác, đặc biệt là tim và cơ bắp khác trong cơ thể
Tổng số bilirubin - đo lường tất cả các sắc tố bilirubin trong máu
Xét nghiệm bilirubin liên hợp, một dạng duy nhất được tạo thành ở gan và thường được yêu cầu cùng với tổng số bilirubin ở trẻ sơ sinh bị bệnh vàng da
Alkaline phosphatase (ALP) - một enzyme liên quan đến đường mật; thường tăng lên do tắt nghẽn bên trong hoặc bên ngoài gan
Albumin - đo lường protein chính được tổng hợp bởi gan và phản ảnh gan tổng hợp protein này như thế nào
Tổng số protein - đo albumin và tất cả các protein khác trong máu, bao gồm cả các kháng thể được tạo ra để giúp chống nhiễm trùng
Các xét nghiệm khác có thể giúp đánh giá chức năng gan bao gồm gamma-glutamyl transferase (GGT), 5'-nucleotidase (5'-NT) và thời gian prothrombin (PT), cùng với bilirubin và urobilinogen trong nước tiểu.
Xét nghiệm được sử dụng như thế nào?
Xét nghiệm chức năng gan được sử dụng để giúp xác định nguyên nhân gây ra các triệu chứng như vàng da mà có thể là do bệnh gan. Nó cũng được sử dụng để sàng lọc các tổn thương gan tiềm ẩn, ví dụ như nghiện rượu hoặc những người tiếp xúc với virus viêm gan, và cũng để theo dõi những thay đổi bất thường trong chức năng gan.
Khi nào được chỉ định?
Các xét nghiệm này được chỉ định khi triệu chứng nghi ngờ là của bệnh gan được nhận thấy. Chúng bao gồm: vàng da, nước tiểu đậm màu và phân màu sáng; buồn nôn, nôn và tiêu chảy; chán ăn; ói ra máu; phân có máu hoặc đen; sưng hoặc đau ở bụng; thay đổi trọng lượng bất thường; và mệt mỏi hoặc mất sức lực. Một hoặc nhiều các xét nghiệm này có thể được chỉ định khi một người đã hoặc có thể đã được tiếp xúc với virus viêm gan; có một lịch sử gia đình về bệnh gan; có uống rượu quá mức; hoặc là dùng một loại thuốc có thể gây tổn thương gan.
Kết quả xét nghiệm có ý nghĩa gì?
Điều quan trọng cần lưu ý là kết quả bất thường trong các xét nghiệm của môt người có thể xảy ra trong điều kiện không liên quan đến gan hoặc ống dẫn mật và, ngược lại, kết quả bình thường có thể được tìm thấy ở những bệnh nhân có bệnh gan nghiêm trọng. Tuy nhiên, kết quả một hoặc hơn bất thường, thường hướng đến một chẩn đoán hoặc để điều tra thêm.
Alanine aminotransferase (ALT) và aspartate aminotransferase (AST) tăng lên, chỉ ra rò rỉ từ các tế bào do viêm hoặc tế bào chết. Có nhiều khả năng bị bệnh gan khi các giá trị của AST và ALT cao, ALT tăng hơn AST trong tổn thương gan cấp tính như viêm gan. Khi có nghi ngờ về giá trị, nếu xét nghiệm creatine kinase tăng (CK) sẽ xác nhận tổn thương cơ bắp và nếu troponin tăng sẽ hiển thị cho biết là trái tim đã bị tổn thương. Gamma-glutamyl transferase (GGT) có vẻ nhạy cảm hơn ALT và AST để phát hiện tổn thương gan do thuốc và rượu, và để phát hiện sớm sự thải trừ sau khi ghép gan.
Bilirubin toàn phần tăng thường là do bệnh gan hoặc tắc nghẽn đường bài tiết mật vào ruột, ví dụ như sỏi mật. Bilirubin tan trong nước (liên hợp) ứ lại ở gan và sau đó vào máu và được bài tiết trong nước tiểu, phân trở nên nhợt nhạt. Tuy nhiên, bilirubin tăng cũng có thể xảy ra trong nguyên nhân làm phân hủy của các tế bào máu đỏ sản xuất nhiều bilirubin không liên hợp hơn so với lượng bilirubin mà gan có thể xử lý, ví dụ như ở trẻ sơ sinh. Nếu điều này là nghi ngờ, cả hai tổng và liên hợp bilirubin được đo và theo dõi.
Bệnh gan và tắc nghẽn đường mật cũng tăng alkaline phosphatase (ALP). Điều này được cho là do sự gia tăng áp lực trong ống mật, làm gan tạo ra nhiều ALP. Nếu có tổn thương cục bộ trong gan, ví dụ ung thư, các tế bào ung thư có thể được kích thích làm tăng sản xuất ALP , nhưng có thể có đủ tế bào gan xung quanh bình thường làm việc đủ để giữ bilirubin bình thường. Bệnh xương cũng có thể tăng ALP. Ở bệnh nhân có bilirubin bình thường và ALP tăng, đo 5'-nucleotidase (5'-NT) có thể xác định nguyên nhân Nó tăng lên cùng với ALP gan nhưng là bình thường trong các bệnh về xương.
Albumin chỉ được sản xuất trong gan và có thể thấp khi có tổn thương lớn của mô gan ở bệnh mãn tính. Các nguyên nhân khác làm albumin thấp bao gồm suy dinh dưỡng (có thể đi kèm với bệnh gan do rượu), bệnh thận, do mất protein trong nước tiểu, và tình trạng viêm bất cứ nơi nào trong cơ thể khi gan chuyển sang sản xuất các protein khác.
Tổng số protein thường là bình thường trong bệnh gan. Sự khác biệt giữa nồng độ của nó và của albumin, được gọi là globulin, có xu hướng tăng khi albumin giảm, nhưng giá trị rất cao được nhìn thấy phổ biến nhất trong viêm gan do rượu và viêm gan do cơ thể sản xuất các kháng thể chống lại gan của mình (viêm gan tự miễn).
Bệnh nhân có bệnh gan thường dễ bị bầm tím và mất một thời gian dài để cầm máu. Thời gian prothrombin (PT) dàicho thấy sự thiếu hụt các yếu tố đông máu do gan hoặc thiếu hụt vitamin K cần thiết cho các yếu tố đông máu làm việc. Sự thiếu hụt có thể là kết quả của suy dinh dưỡng nặng, ví dụ như trong rượu) hoặc là kết quả của sự tắc nghẽn của đoạn mật vào ruột. (Bile chứa muối mật cần thiết cho ruột hấp thụ chất béo, và vitamin K là chất béo hòa tan). Bệnh nhân có PT dài có thể được tiêm vitamin K và đo lại PT trong 24 giờ. PT đáp ứng nhanh sau khi tiêm cho thấy sự thiếu hụt vitamin K hơn là các yếu tố đông máu.
Điều gì khác cần biết
Tùy thuộc vào lịch sử, xét nghiệm và kết quả của các xét nghiệm chức năng gan bác sĩ của bạn có thể yêu cầu một hoặc nhiều xét nghiệm chuyên sâu bao gồm alphafetoprotein, alpha-1 antitrypsin, CA 19-9, caeruloplasmin, đồng, kháng thể viêm gan siêu vi A, B và C và kháng thể cơ trơn ( smooth muscle antibodies (SMA)) Chụp cắt lớp, và sinh thiết gan đôi khi cần thiết được thực hiện để chẩn đoán.
Câu hỏi thường gặp
1. Tại sao bác sĩ muốn biết tôi đang dùng những thuốc gì?
Nhiều loại thuốc và thảo dược ,hoặc chế độ ăn uống bổ sung có khả năng gây ảnh hưởng đến gan. Sử dụng paracetamolquá mức và sự kết hợp của paracetamol và rượu có thể gây tổn thương gan nghiêm trọng, cũng như tiếp xúc với chất độc như nấm độc.
2. Tôi cảm thấy bình thường , tôi cũng có thể có bệnh gan ?
Có, bệnh gan sớm thường không gây triệu chứng hoặc triệu chứng không đặc hiệu nhẹ như mệt mỏi và buồn nôn.
3. Tôi có thể có kết quả xét nghiệm bất thường và không có bệnh gan?
Vâng, nhiều nguyên nhân bao gồm cả sốc, bỏng, nhiễm khuẩn nặng, tổn thương cơ, tổn thương cơ bắp từ tập thể dụcnặng và mang thai có thể gây ra một hoặc nhiều hơn các xét nghiệm chức năng gan bất thường.
4. Tại sao lịch sử gia đình của tôi lại quan trọng?
Một số bệnh cảnh của gan, chẳng hạn như haemochromatosis và bệnh Wilson có thể di truyền. Phát hiện sớm nhữngnguyên nhân cho phép bạn được điều trị và quản lý một cách thích hợp.
Dịch từ (https://labtestsonline.org)