Xét nghiệm này đo lượng creatinine trong máu hoặc nước tiểu của bạn. Creatinine là một sản phẩm chất thải được sản xuất trong cơ bắp của bạn từ sự phân hủy của một hợp chất gọi là creatine. Creatine là một phần của chu trình sản xuất năng lượng cần thiết cho cơ bắp của bạn. Cả hai creatine và creatinine được sản xuất trong cơ thể với một tốc độ tương đối ổn định. Hầu như tất cả creatinine được bài tiết qua thận, do đó nồng độ trong máu là một biện pháp tốt nhất để biết thận của bạn đang làm việc như thế nào. Số lượng sản xuất phụ thuộc vào kích thước của người và khối lượng cơ của họ. Vì lý do này, nồng độ creatinine ở nam sẽ hơi cao hơn ở phụ nữ và trẻ em.
Kết quả từ một thử nghiệm creatinine máu và nước tiểu creatinine 24 giờ, có thể được sử dụng để tính toán độ thanh thải creatinin.
Xét nghiệm được sử dụng như thế nào?
Xét nghiệm máu creatinine được sử dụng cùng với xét nghiệm Urea, còn được gọi BUN (urea nitrogenBlood ) để đánh giá chức năng thận. Cả hai thường xuyên được ra lệnh như là một phần của một bảngkiểm tra sự trao đổi toàn diện chất cơ bản, nhóm kiểm tra được thực hiện để đánh giá chức năng của các cơ quan chính của cơ thể. Creatinin và Urea được sử dụng để kiểm tra sàng lọc những người khỏe mạnh trong các kỳ kiểm tra sức khỏe định kỳ và giúp đánh giá bệnh nhân bị bệnhcấp tính hay mạn tính trong phòng cấp cứu hoặc bệnh viện. Nếu các xét nghiệm creatinine và BUN được tìm thấy là bất thường hoặc nếu bạn có một bệnh tiềm ẩn, chẳng hạn như tiểu đường, được nghi ngờ có ảnh hưởng đến thận, sau đó hai xét nghiệm này có thể được sử dụng để theo dõi sự tiến triển của rối loạn chức năng thận và hiệu quả điều trị . Creatinine máu và BUN cũng có thể được chỉ định để đánh giá chức năng thận trước khi một số thủ thuật, chẳng hạn như chụp cắt lớp CT scan, mà có thể yêu cầu sử dụng các loại thuốc có thể gây tổn hại thận.
Một sự kết hợp của nồng độ creatinine máu và nước tiểu có thể được sử dụng để tính toán độ thanh thải creatinin. Xét nghiệm này đo lường hiệu quả thận của bạn, lọc các phân tử nhỏ như creatinine trong máu của bạn như thế nào.
Creatinine nước tiểu cũng có thể được sử dụng với một loạt các xét nghiệm nước tiểu khác như là một hệ số hiệu chỉnh. Bình thường các chất nầy được sản xuất vàloại bỏ ra nước tiểu theo một tỷ lệ tương đối ổn định, số lượng creatinine nước tiểu có thể được so sánh với số lượng của một chất được đo.
Ví dụ : Creatinine được đo cùng với protein để tính toán tỷ lệ protein / creatinin nước tiểu (UP / CR) và nó cũng được đo cùng với microalbumin để tính microalbumin / creatinin (còn được gọi là tỷ lệ albumin / creatinine). Các xét nghiệm này được sử dụng để đánh giá chức năng thận cũng như để phát hiện các rối loạn đường tiết niệu khác.
Đo creatinine huyết thanh (cùng với tuổi tác, trọng lượng của bạn, và giới tính) cũng được sử dụng để tính toán ước tính tốc độ lọc cầu thận (eGFR), được sử dụng như là một xét nghiệm sàng lọc để tìm bằng chứng của tổn thương thận.
Khi nào được ra chỉ định?
Creatinine có thể được chỉ định thường xuyên như là một phần của một bảng kiểm tra sự điều khiển chuyển hóa toàn diện chất cơ bản, trong một cuộc kiểm tra sức khỏe. Nó có thể được chỉ định khi bạn cóthan phiền về sức khỏe nhưng không cụ thể, khi bạn là bị bệnh cấp tính hoặc khi bác sĩ nghi ngờ thận của bạn không hoạt động tốt. Một số dấu hiệu và triệu chứng của rối loạn chức năng thận bao gồm:
* Mệt mỏi, thiếu tập trung, chán ăn, khó ngủ
* Sưng hoặc sưng phồng, đặc biệt xung quanh mắt hoặc ở mặt, cổ tay, bụng, đùi hoặc mắt cá chân
* Nước tiểu có bọt, có máu, hoặc màu cà phê
* Giảm lượng nước tiểu
* Vấn đề đi tiểu, chẳng hạn như một cảm giác cháy bỏng hoặc tiết dịch bất thường khi đi tiểu, hoặc thay đổi số lần đi tiểu, đặc biệt là vào ban đêm.
* Đau giữa lưng (sườn), dưới xương sườn, gần thận
* Cao huyết áp
Xét nghiệm creatinine máu có thể được ra lệnh, cùng với BUN và microalbumin thường xuyên hơn trong thời gian nhất định, khi bạn có một rối loạn về thận hoặc có một căn bệnh có thể ảnh hưởng đến chức năng thận hoặc làm rối loạn chức năng thận trầm trọng hơn. Cả hai BUN và creatinine có thể được ra lệnh khi thực hiệnchụp CT scan , trước và trong khi điều trị bằng phương pháp dung thuốc , trước và sau khi lọc máu để theo dõi hiệu quả của phương pháp điều trị.
Kết quả thử nghiệm có nghĩa là gì?
- Giá trị bình thường ở người trưởng thành
- Giá trị tham chiếu : 0.5 – 1,4 mg/dL ( 44 – 124 µmol/L )
Tùy điều của phòng xét nghiệm giá trị tham chiếu có thể khác nhau
Nồng độ creatinin trong máu tăng cho thấy bệnh thận hoặc các nguyên nhân gây ảnh hưởng đến chức năng thận.
Đây có thể bao gồm:
* Viêm mạch máu trong thận (viêm cầu thận), do nhiễm trùng hoặc các bệnh tự miễn
* Viêm thận bể thận do vi trùng
* Viêm hoại tử ống thận gây ra tế bào chết trong ống thận do thuốc hoặc chất độc
* Tắc nghẽn đường tiết niệu do u tuyến tiền liệt, bệnh sỏi thận, hoặc nguyên nhân khác
* Giảm lưu lượng máu đến thận do sốc, mất nước, suy tim sung huyết, xơ vữa động mạch, hoặc các biến chứng của bệnh tiểu đường
Chấn thương cơ bắp cũng có thể làm tăng tạm thời Creatinine trong máu
Nồng độ của creatinine trong máu thấp là không phổ biến, vàngườita cũng thường không quan tâm về nguyên nhân của nó. Nócũng có thể giảm trong những nguyên nhân làm giảm khối lượng cơ.
Mức độ creatinine nước tiểu 24 giờ được đánh giá với nồng độ trong máu là thử nghiệm thanh thải creatinin.
Mức độ creatinine nước tiểu ngẫu nhiên không có giá trị tham khảo . Chúng thường được sử dụng với các xét nghiệm khác để tham khảo mức độ của các chất khác được đo trong nước tiểu. Một số ví dụ bao gồm các kiểm tra microalbumin và thử nghiệm protein nước tiểu.
Điều gì khác nên biết?
Các loại thuốc như aminoglycosides (vancomycin, gentamicin) có thể gây ra thiệt hại thận và do đó, mức độ creatinine được đo để theo dõi. Các loại thuốc khác, chẳng hạn như cephalosprins (cefoxitin), có thể làm tăng nồng độ creatinin mà không phản ánh tổn thương thận.
Câu hỏi phổ biến
1. Tập thể dục có ảnh hưởng đến mức creatinine máu?
Nói chung, tập thể dục vừa phải sẽ không ảnh hưởng đến mức creatinine máu của bạn. Khi bạn tiếp tục tập luyện và làm tăng khối lượng cơ bắp, nồng độ creatinine của bạn có thể tăng nhẹ nhưng không đến mức độ bất thường.
2. Chế độ ăn uống như thế nào làm ảnh hưởng đến nồng độ creatinin?
Nói chung, mức độ creatinine sẽ không thay đổi với một chế độ ăn uống bình thường. Mức độ Creatinine có thể cao hơn 10% -30% ở những người ăn một chế độ ăn uống nhiều thịt vì Creatinincó rất nhiều trong thịt.
3. Creatine là gì? Nếu tôi có chế độ ăn bổ sung creatine, nồng độ creatinine của tôi sẽ đi lên?
Creatine là một hợp chất được thực hiện chủ yếu ở gan và sau đó vận chuyển đến các cơ bắp của bạn, ở cơ nó được sử dụng như một nguồn dự trử năng lượng cho cơ bắp của bạn. Một khi các cơ bắp hoạt động , một số creatine được chuyển đổi thành creatinine một cách tự nhiên. Số lượng của creatine và creatinine phụ thuộc vào khối lượng cơ, do đó, nam giới thường có mức độ Creatin và Creatinin cao hơn phụ nữ. Creatine có sẵn trong chế độ ănuống bổ sung nhiền thịt . Nếu bạn lấy nuồn creatinebổ sung này,thì mức creatinine của bạn có thể cao hơn khi bạn không có những chế độ ăn uống bổ sung. Bạn nên nói với bác sĩ của bạn về tất cả các chế độ ăn uốngbổ sung bạn đang dùng để giúp bác sĩ đánh giá kết quả của bạn.
4. Mức độ creatinine thay đổi theo tuổi tác?
Nồng độ creatinin liên quan đến khối lượng cơ bắp cả và chức năng thận. Khi bạn lớn tuổi, khối lượng cơ giảm nhưng thận của bạn cũng có xu hướng hoạt động kém hiệu quả hơn . Nên kết quả là không có nhiều thay đổi nồng độ creatinine trong máu khi bạn già đi.
5. Tỷ lệ BUN / creatinin là gì?
Thỉnh thoảng, bác sĩ sẽ xem xét tỷ lệ giữa BUN và creatinine máu của một người để giúp họ xác định những gì đang gây ra khi những nồng độ cao hơn bình thường. Tỷ lệ của BUN/ creatinine bình thường là 10:1 hay 20:1 ( Nếu dung tỉ lệ Urea/Creatinin ). Một tỷ lệ tăng có thể là do nguyên nhân gây ra sự suy giảm dòng chảy của máu đến thận, chẳng hạn như suy tim sung huyết hoặc mất nước. Nó cũng có thể được nhìn thấy khi tăng tiêu thụ protein qua ruộtdo xuất huyết tiêu hóa, hoặc tăng protein trong chế độ ăn uống. Tỷ lệ có thể được giảm với bệnh gan (do giảm sự hình thành urê) và suy dinh dưỡng.
Dịch từ (https://labtestsonline.org)
