Xét nghiệm Testosterone

Tên khác : Total testosterone

Tên chính : Testosterone

Xét nghiện liên quan : FSH, LH, SHBG, DHEAS, Free and bioavailable testosterone (see FAQ section), Estradiol (see Estrogen), DHT, Gonadotropin-releasing hormone

Testosterone là một hormone steroid (androgen) được sản xuất bởi mô nội tiết đặc biệt (các tế bào Leydig) ở tinh hoànnam. Sản xuất Testosterone được kích thích và kiểm soát bởi hóc môn Luteinizing (LH), được sản xuất trong tuyến yên.Điếu hòa bài tiết Testosterone theo một cơ chế thông tin phản hồi ngược : như  testosterone tăng , LH giảm, ngược lại khi LH tăng làm testosterone giảm. Nồng độ testosterone ban ngày, đạt đỉnh điểm vào buổi sáng sớm (khoảng 4:00 đến8:00 giờ sáng), với mức thấp nhất vào buổi tối (khoảng 4:00 đến 8:00 pm). Nồng độ cũng tăng sau khi tập thể dục, nhưnggiảm theo tuổi tác. Khoảng hai phần ba testosterone lưu thông trong máu gắn chặt với protein cụ thể là Globulin,được gọi là Sex Steroid Binding Globulin(SSBG) hoặc Sex Hormone Binding Globulin (SHBG)và hơi ít hơn một phần ba liên kếtlỏng lẻo với albumin. Một phần nhỏ (khoảng 1-4%) lưu thông dưới dạng  testosteronetự do ( Free testosterone ).

Ở nam giới, testosterone kích thích phát triển các đặc điểm giới tính thứ cấp, bao gồm phát triển dương vật, sự phát triểncủa lông trên cơ thể, cơ bắp phát triển, và một giọng nói trầm hơn. Nó hiện diện với số lượng lớn ở nam giới trong tuổi dậy thì và ở nam giới trưởng thành để điều hòa ham muốn tình dục và duy trì khối lượng cơ bắp. Testosterone cũng đượcsản xuất bởi tuyến thượng thận ở cả nam và nữ, và buồng trứng cũng sản xuất với số lượng nhỏ ở nữ. Ở phụ nữ,testosterone được chuyển thành estradiol, hormone sinh dục chính ở phụ nữ.

Xét nghiệm được sử dụng như thế nào?

Xét nghiệm Testosterone được sử dụng để chẩn đoán một số tình trạng ở nam giới, phụ nữ, và trẻ em trai. Những tình trạng này bao gồm:

    - tuổi dậy thì chậm trễ hoặc sớm ở các bé trai;
    - giảm ham muốn tình dục ở nam giới và phụ nữ;
    - rối loạn chức năng cương dương ở nam giới;
    - vô sinh ở nam giới và phụ nữ;
    - khối u tinh hoàn ở nam giới;
    - rối loạn vùng dưới đồi hoặc tuyến yên;
    - rậm lông và nam hóa ở các bé gái và phụ nữ.

Khi nào được chỉ định ?

Ở nam giới, xét nghiệm testosterone thường được chỉ định  cùng với xét nghiệm FSH và LH , nếu tuổi dậy thì đã bị trì hoãn hoặc chậm phát triển. Mặc dù tuổi bắt đầu dậy thì của từng cá nhân có sự khác nhau, thông thường là 10 tuổi, khởi đầu có phát triển về kích thích tố và sinh lý của tuổi dậy thì ở nam giới. Một số triệu chứng của tuổi dậy thì chậm có thể bao gồm:

    - Chậm phát triển khối lượng cơ
    - Giọng nói không trầm hoặc thiếu tăng trưởng của lông trên cơ thể
    - Chậm hoặc trì hoãn sự phát triển của tinh hoàn và dương vật

Sự chậm trễ có thể xảy ra nếu tinh hoàn không sản xuất đủ testosterone hoặc nếu tuyến yên không sản xuất đủ LH. Xét nghiệm này cũng có thể được chỉ định nếu một chàng trai trẻ dường như được trải qua tuổi dậy thì từ rất sớm với các đặc điểm giới tính thứ cấp rõ ràng. Nguyên nhân của dậy thì sớm ở các bé trai, do testosterone tăng lên, bao gồm các khối u khác nhau và tăng sản thượng thận bẩm sinh.

Ở nam giới, xét nghiệm có thể được chỉ định khinghi ngờvô sinh hoặc nếu bệnh nhân có giảm tình dục hoặc rối loạn chức năng cương dương, tất cả đều có thể là kết quả của nồng độ testosterone thấp. Một số triệu chứng khác bao gồm thiếu râu và lông trên cơ thể, giảm khối lượng cơ, và phát triển của các mô vú (gynecomastia).

Ở phụ nữ, xét nghiệm testosterone có thể được thực hiện nếu bệnh nhân có bất thường hoặc không có chu kỳ kinh nguyệt (vô kinh), gặp khó khăn trong việc mang thai, hoặc xuất hiện các tính năng nam tính, chẳng hạn như lông trên khuôn mặt và cơ thể, chứng hói đầu, và một giọng nói trầm. Mức độ testosterone có thể tăng lên vì các khối u phát triển trong buồng trứng hoặc tuyến thượng thận hoặc do các nguyên nhân khácchẳng hạn như hội chứng buồng trứng đa nang (polycystic ovarian syndrome (PCOS)).

Kết quả xét nghiệm có ý nghĩa là gì?

Giá trị tham khảo: Bình thường : Nam : 2.8 – 8.0    ng/mL

                                                      Nữ   : 0.06 – 0.82 mg/mL

                                                      Trai < 17 tuổi : 0.28 – 11 ng/mL

Giới hạn bình thường đối với nồng độ testosterone ở nam giới là rộng lớn và khác nhau theo từng giai đoạn trưởng thành và tuổi tác. Mức độ bình thường testosterone tụttheo tuổi người đàn ông. Mức giảm (thiểu năng sinh dục) ở nam giới có thể là do:

    - Bệnh vùng dưới đồi hoặc tuyến yên 
   - Bệnh di truyền có thể gây ra giảm sản xuất testosterone ở nam giới trẻ (Klinefelter, Kallman, và hội chứng Prader-Willi) hoặc suy tinh hoàn và vô sinh (như trong chứng loạn dưỡng trương lực cơ, một dạng của chứng loạn dưỡng cơ)
   - Suy giảm sản xuất testosterone vì tinh hoàn bị tổn thương như nghiện rượu, thương tích, hoặc các bệnh do virus như quai bị.

Mức độ testosterone tăng ở nam giới có thể do :

   - khối u tinh hoàn 
   - khối u thượng thận tăng sản xuất testosterone
   - sử dụng nội tiết tố androgen (còn gọi là anabolic steroid)
   - dậy thì sớm không rõ nguyên nhân ở trẻ em trai
   - cường giáp
   - tăng sản thượng thận bẩm sinh (congenital adrenal hyperplasia)

Ở phụ nữ, mức testosterone bình thường thấp. Mức độ testosterone tăng có thể do :

    - hội chứng buồng trứng đa nang  ( PCOS )
    - khối u buồng trứng hay tuyến thượng thận
    - tăng sảnvỏ thượng thận bẩm sinh.

Điều gì khác cần biết?

Nghiện rượu và bệnh gan ở nam giới có thể làm giảm nồng độ testosterone. Loại thuốc, bao gồm các nội tiết tố androgen và steroid, cũng có thể làm giảm nồng độ testosterone.

Ung thư tuyến tiền liệt đáp ứng nội tiết tố androgen, người đàn ông dùng nhiều liệu pháp thuốc cao để điều trị ung thư tuyến tiền liệt thì mức độ testosterone thấp hơn.

Các loại thuốc như thuốc chống co giật, barbiturate, và clomiphene có thể gây ra mức độ testosterone tăng lên. Phụ nữ dùng liệu pháp estrogen có thể làm tăng mức testosterone.

 Câu hỏi thường gặp

1. Nếu tôi có một mức độ testosterone thấp, tôi có thể bổ sung testosterone ?

Có thể. Bổ sung testosterone, hoặc với các miếng dán hoặc tiêm, có thể làm tăng mức testosterone. Nó có thể giúp làm giảm một số triệu chứng và ngăn chặn teo cơ bắp và mất xương xảy ra quá trình lão hóa ở nam giới. Tuy nhiên, điều này đã không được chứng minh rõ ràng và có mối quan tâm rằng liệu pháp testosterone thay thế có thể làm tăng nguy cơ phát triển ung thư tuyến tiền liệt. Mặc dù nam giới có rối loạn chức năng cương dương có thể có nồng độ testosterone thấp, trong quản lý, nhiều trường hợp testosterone không cải thiện các triệu chứng bởi vì có những nguyên nhân cơ bản khác. Vì vậy, tham khảo ý kiến ​​bác sĩ để được khám bệnh và tư vấn để xác định nếu điều này là phương pháp điều trị phù hợp với bạn.

2. Tôi là một người phụ nữ, tại sao tôi cần phải thử nghiệm testosterone?

Cơ thể, phụ nữ cũng sản xuất testosterone nhưng với số lượng nhỏ. Nó là cần thiết cho sự cân bằng hormon và giúp cơ thể phụ nữ hoạt động bình thường. Nếu cơ thể bạn sản xuất testosterone quá nhiều, bạn có thể có lông trên cơ thể hơn mức trung bình, có chu kỳ kinh nguyệt bất thường hoặc không có, hoặc bị vô sinh. Một xét nghiệm testosterone, kết hợp với đo nồng độ hormone khác, có thể giúp bác sĩ của bạn hiểu được những gì đang gây ra các triệu chứng của bạn.

3. Số lượng lông trên cơ thể có tỷ lệ thuận với số lượng testosterone trong cơ thể của tôi không?

Các nghiên cứu đã cho thấy có mối quan hệ tỷ lệ thuận với mức độ testosterone và số lượng lông trên cơ thể. Ở các bộ phận khác nhau của cơ thể có sự đáp ứng phát triển lông, tóc với testosterone khác nhau. Do đó, ở một số người đàn ông, ví dụ, testosterone thúc đẩy sự phát triển tóc ở bụng và lưng trong khi sự phát triển của tóc bị ức chế ở da đầu, dẫn đến chứng hói đầu. Di truyền đóng một vai trò quan trọng trong sự kích hoạt enzyme 5-alpha reductase, chuyển đổi testosterone thành dihydrotestosterone hợp chất  làm hói đầu , dẫn đến xu hướng gia đình bị hói. Thuốc finasteride (propecia) ức chế hoạt động của 5-alpha reductase, và có thể đảo ngược chứng hói đầu ở một số người đàn ông.

4. Dạng tự do và bioavailable testosterone là gì?

Testosterone hiện diện trong máu dưới hai dạng testosterone tự do (1-4%) và testosterone kết hợp. Testosterone có thể được kết hợp  lỏng lẻo với albuminlà một protein huyết thanh, hoặc kết hợpchặt chẻ với một loại protein cụ thể  là Globulin, được gọi là Sex Steroid Binding Globulin (SSBG) hoặc Sex Hormone Binding Globulin (SHBG). Các kết hợpgiữa testosterone và albumin là lỏng lẻo và dễ dàng cắt đứt phóng thích testosterone tự do, do đó, dạng bioavailable testosterone (BAT) đề cập đến là tổng của testosterone tự do cộng với testosterone gắn albumin. Ngoài ra, BAT  là phần nhỏ testosterone lưu thông mà không bị gắn chặt với SHBG. BAT đại diện cho phần nhỏ của testosterone lưu thông, dễ dàng đi vào các tế bào và phản ánh hoạt tính sinh học của testosterone tốt hơn testosterone tổng số trong huyết thanh. Ngoài ra, các mức độ khác nhau của SHBG có thể cho kết quả đo nồng độ BATkhông chính xác. Nồng độ SHBG giảm có thể được nhìn thấy trong suy tuyến giáp, béo phì, sử dụng androgen, và hội chứng viêm thận. Mức tăng được nhìn thấy trong xơ gan, cường giáp, và sử dụng estrogen. Trong những tình huống này, đo testosterone tự do có thể là hữu ích hơn. Tuy nhiên, kỹ thuật testosterone tự do lại khó đo lường chính xác.