Ngày nay, tỷ lệ phụ nữ mắc ung thư buồng trứng ngày càng tăng cao. Việc phát hiện ra bệnh ngay từ giai đoạn sớm giúp cho người bệnh cho thể kéo dài được tuổi thọ, nâng cao sức khỏe, ngăn ngừa được sự phát triển của khối u. Xét nghiệm Roma test là một trong những xét nghiệm quan trọng giúp tầm soát ung thư buồng trứng ở phụ nữ, cho độ chính xác cao.
1. Ung thư buồng trứng ở phụ nữ là gì?
Ung thư buồng trứng xuất hiện khi người bệnh có khối u ác tính ở một trong hai hoặc cả hai bên buồng trứng. Cũng như các tế bào ung thư khác, tế bào ung thư buồng trứng phát triển và xâm lấn các vùng xung quanh, từ đó phá hủy các tế bào lành rồi di chuyển đến các vị trí khác và tiếp tục phá hủy các cơ quan trong cơ thể, đây còn được gọi là di căn.
So sánh tử cung bị ung thư buồng trứng và tử cung bình thường
Ung thư buồng trứng có thể do nhiều nguyên nhân gây ra như do tiền sử gia đình, tiền sử bản thân, phụ nữ sau sinh, tuổi tác hoặc do sử dụng các thuốc hormon thay thế, sử dụng nhiều bột talc,…
2. Xét nghiệm Roma test
Xét nghiệm Roma test là viết tắt của từ Risk of Ovarian Malignancy Algorithm, đây là sự kết hợp của 2 xét nghiệm, đó là nồng độ của HE4 và nồng độ của CA 125, cùng với chu kỳ kinh nguyệt, từ đó người ta có thể ước tính hoặc đánh giá được nguy cơ mắc ung thư buồng trứng ở phụ nữ. Sau đây chúng ta sẽ tìm hiểu kĩ hơn về HE4 và CA 125.
2.1. Ý nghĩa của nồng độ HE4 trong xét nghiệm Roma test
HE4 (Human epididymal protein 4) hay còn được gọi là protein mào tinh hoàn ở người 4 là một chất được sản sinh ra từ buồng trứng với một lượng khá nhỏ. Tuy nhiên, đối với bệnh nhân bị ung thư buồng trứng, nồng độ HE4 lại tăng cao hơn hẳn. Chính vì lý do đó mà HE4 được coi là một trong những dấu hiệu giúp phát hiện sớm được bệnh ung thư buồng trứng.
Ở bệnh nhân bị ung thư buồng trứng, theo từng giai đoạn, nồng độ HE4 trong huyết thanh càng ngày càng tăng, tức là bệnh càng tiến triển thì nồng độ HE4 càng tăng cao. Xét nghiệm HE4 được đưa vào trong xét nghiệm Roma test trong thời gian gần đây để chẩn đoán cho bệnh nhân ung thư buồng trứng bởi tính đặc hiệu và độ nhạy của chúng cao.
Khi thực hiện xét nghiệm, cần phải lưu ý với các bệnh nhân mãn kinh hoặc trong giai đoạn tiền mãn kinh do nồng độ HE4 trong huyết thanh ở người mãn kinh cao hơn ở bệnh nhân chưa mãn kinh.
Vì vậy, yếu tố về chu kỳ kinh nguyệt cũng có thể làm ảnh hưởng đến nồng độ HE4 huyết thanh, từ đó làm cho xét nghiệm Roma test kém chính xác
2.2. Ý nghĩa của nồng độ CA 125 trong xét nghiệm Roma test
Việc kết hợp xét nghiệm CA 125 cùng với xét nghiệm HE4 trong xét nghiệm Roma test giúp bác sỹ có thể chẩn đoán chính xác hơn về tính chất của khối u tại buồng trứng ở phụ nữ.
Trong một vài năm trước, xét nghiệm CA 125 thường được kết hợp với việc thăm khám trên lâm sàng và siêu âm bộ phận sinh dục nữ. Tuy nhiên, cách làm này vẫn còn nhiều hạn chế như không phân biệt được từng giai đoạn cụ thể của bệnh, không xác định được vị trí khối u, không xác định được tính chất của khối u là lành hay ác tính, cụ thể như sau:
- Đối với ung thư buồng trứng ở thể biểu mô, thì nồng độ CA 125 tăng 80%, còn 20% thì không tăng, tức là không thể phát hiện được bằng xét nghiệm CA 125.
- Đối với ung thư buồng trứng ở các giai đoạn sớm (I, II), thì chỉ có thể phát hiện được 50%, còn 50% còn lại cũng không xác định được bằng xét nghiệm CA 125.
- Ngoài ra, nồng độ CA 125 cũng có thể tăng đối với bệnh nhân bị u phụ khoa lành tính.
Lấy máu để xét nghiệm nồng độ CA 125 trong huyết thanh
Sự kết hợp giữa xét nghiệm CA 125 và HE4 trong xét nghiệm Roma test làm tăng độ nhạy và độ đặc hiệu của các phản ứng, nhờ đó việc tầm soát ung thư buồng trứng ở bệnh nhân được chính xác và nhanh chóng nhất.
Ngoài ra, để đánh giá nguy cơ ung thư buồng trứng và đưa ra được pháp đồ điều trị hợp lý thì cần phải thực hiện thêm các kiểm tra khác như siêu âm, chụp X - quang, sinh thiết,…
3. Vai trò của việc xét nghiệm tầm soát ung thư buồng trứng
Cũng giống như các loại ung thư khác, ung thư buồng trứng nếu không phát hiện kịp thời và có phương án điều trị thích hợp thì nguy cơ tử vong là rất cao, có thể lên tới 95%. Càng phát hiện muộn thì tỷ lệ sống càng thấp, các phương án điều trị càng bị thu hẹp và khó khăn hơn.
Vì vậy, việc thực hiện xét nghiệm Roma test ngay từ sớm giúp người bệnh có thể phát hiện và kiểm soát bệnh sớm nhất, giúp nâng cao cơ hội sống, chất lượng cuộc sống cho người bệnh, đặc biệt đối với phụ nữ giai đoạn mãn kinh, khi các cơ quan trong cơ thể đã suy giảm chức năng thì việc chống chọi với các tế bào ung thư là rất khó khăn.